Overzicht anticonceptie zonder hormonen (condoom en koperspiraal) voor transgender personen met baarmoeder en eierstokken

Het extern condoom is een dun rubberen hoesje dat om de penis geplaatst moet worden vóór penetratie. Het condoom vangt het zaad op en voorkomt op die manier een zwangerschap. Voor extra veiligheid gebruikt u het condoom in combinatie met een zaaddodende pasta (spermicide).

Voordelen

• Condooms zijn vrij verkrijgbaar (zonder doktersrecept).
• Condooms beschermen ook tegen seksueel overdraagbare aandoeningen.

Nadelen

• Geen cycluscontrole of -regulatie.
• Het condoom kan bij het openen van de verpakking of bij het omdoen scheuren. Dan is het condoom niet meer veilig te gebruiken.
• Het omdoen van condoom kan een vervelende onderbreking zijn tijdens gemeenschap.
• In geval van latexallergie of -overgevoeligheid kan er irritatie van de huid of slijmvliezen optreden. Kies dan voor latexvrije condooms.
• Een condoom is niet herbruikbaar. Bij wisseling tussen oraal, anaal of vaginaal contact moet er steeds een nieuw condoom gebruikt worden.
• Vaak is er bij testosterongebruik sprake van vaginale droogheid (=atrofie). Door wrijving van het condoom bij penetratie, kan er vaginale irritatie/jeuk optreden.

Veiligheid: jaarlijks 3-5% kans op zwangerschap bij juist gebruik.
Kosten: gemiddeld €0,30-€1,80 per stuk. Wordt niet vergoed door zorgverzekering.
Veelgebruikte merken: o.a. Durex®

Een koperspiraal is een stukje kunststof, meestal in de vorm van een T met daaromheen een koperen draadje gewikkeld. Het spiraal is ongeveer 3 cm groot en wordt via de vagina in de baarmoederholte geplaatst. Dit spiraaltje werkt op 2 manieren: het koper maakt de zaadcellen inactief en het spiraaltje verandert het baarmoeder-slijmvliesniveau, waardoor er geen embryo in kan nestelen.

Voordelen

• U bent 5 tot 10 jaar beschermd tegen ongewenste zwangerschap.

Nadelen

• Geen cycluscontrole of -regulatie.
• Het spiraaltje moet door een arts worden ingebracht en verwijderd.
• Het plaatsen van het spiraaltje gaat via de vagina, door middel van een spreider (=eendenbek).
• Het plaatsen van het spiraaltje zorgt vaak voor krampende (buik)pijn. Dit kan een paar dagen duren. Deze krampen lijken op menstruatiekrampen (en dat kan genderdysfore gevoelens veroorzaken).
• Na het plaatsen van het spiraaltje kunt u een paar dagen bloedverlies hebben en soms ook nog enkele weken spotting (en dat kan genderdysfore gevoelens veroorzaken).
• Als u nog menstrueert (met of zonder gebruik van testosteron) kan de menstruatie in de eerste paar maanden heviger/pijnlijker worden.
• Er is een klein risico op een ontsteking van de inwendige organen na plaatsen van het spiraaltje als u een onbekende infectie of SOA heeft.
• Meestal wordt er na 6 weken een vaginale echo (dus inwendig) gemaakt om te controleren of het spiraaltje op de juiste plek in de baarmoederholte zit.

Let op: het beschermt niet tegen seksueel overdraagbare aandoeningen.

Veiligheid: jaarlijks 0.1% - 1% kans op zwangerschap na plaatsing in het eerste gebruikersjaar.

Kosten koperspiraal

Het spiraaltje kost (afhankelijk van het merk) ongeveer € 50,00 tot € 120,00. Kijk voor de meest actuele prijs op de website van het geneesmiddel of check bij uw verzekeraar.

• 17 jaar of jonger? Dan wordt het spiraaltje vergoed door de zorgverzekeraar.
• 18, 19 of 20 jaar? Dan wordt het spiraaltje vergoed vanuit de basisverzekering (je betaalt dan wel eerst het eigen risico).
• 21 jaar of ouder? Dan wordt het spiraaltje niet vergoed vanuit de basisverzekering, maar misschien wel vanuit een aanvullende verzekering.

Plaatsing door de huisarts is gratis, plaatsing in een ziekenhuis wordt verrekend met het eigen risico.

Veelgebruikte merken: T-safe®, Flexi-T®, Gynefix®, Multi-Safe®, Ballerine®.

De volgende vormen van anticonceptie worden vanwege lagere betrouwbaarheid niet geadviseerd:

• Het pessarium, ook bekend als het ‘diafragma’
• Spermicide, ook bekend als ‘zaaddodende pasta’
• Het interne condoom, ook bekend als het ‘vrouwencondoom’
• Coïtus interruptus, ook bekend als: ‘terugtrekken’ of ‘voor het zingen de kerk uit’
• Seksuele gemeenschap vermijden in vruchtbare periode.

Deze vormen van anticonceptie bieden overigens ook géén bescherming tegen seksueel overdraagbare aandoeningen.