Palliatieve zorg in Amsterdam UMC
Palliatieve zorg is passende zorg voor alle patiënten met een levensbedreigende ziekte, bijvoorbeeld patiënten met kanker, longemfyseem, hartfalen, nieraandoeningen, dementie of na een beroerte. Palliatieve zorg wordt voornamelijk gegeven door zorgverleners met generalistische kennis van palliatieve zorg, en op indicatie/zo nodig ook door zorgverleners met specialistische kennis van palliatieve zorg. In Amsterdam UMC is specialistische kennis aanwezig bij de Expertisepolikliniek 'oncologische pijn en palliatieve ondersteuning', het Palliatief Supportteam (locatie VUmc en locatie AMC) en de Unit Palliatieve Zorg op de afdeling Medische Oncologie (locatie VUmc). Verder heeft Amsterdam UMC een samenwerkingsovereenkomst met Hospice Kuria. Hieronder leest u meer over palliatieve zorg in Amsterdam UMC. Bent u op zoek naar algemene informatie over palliatieve zorg? Kijk dan op overpalliatievezorg.nl.
Expertisepolikliniek 'oncologische pijn en palliatieve zorg en ondersteuning'
Poliklinische patiënten worden na verwijzing door hun behandelend arts behandeld en begeleid op de polikliniek ‘oncologische pijn en palliatieve zorg en ondersteuning.’ Hier kunnen patiënten terecht voor gesprekken en adviezen gericht op zowel lichamelijke als psychosociale klachten en vragen. Juist de tijdige inzet van palliatieve zorg biedt steun aan mensen met een ernstige, ongeneeslijke ziekte, die nog een redelijke levensverwachting hebben. Er wordt met de patiënt en naasten gekeken naar actuele problemen en vooruitgekeken naar mogelijke problemen om hierop te kunnen anticiperen. Door aandacht voor deze ‘proactieve zorgplanning’ houdt een patiënt regie over zijn behandeltraject, en kan er beter naar de wensen en behoeften van de patiënt gehandeld worden.
Het Palliatief Supportteam van Amsterdam UMC locatie AMC
Wanneer u in het ziekenhuis te horen heeft gekregen dat u een levensbedreigende ziekte heeft, zou u een beroep kunnen doen op het palliatief supportteam. Onder levensbedreigende ziektes vallen ernstig nier- of hartfalen, neurologische aandoeningen, spierziekten, longziekten, oncologische en hematologische aandoeningen. Uw behandelend arts kan het palliatief team in consult vragen. Op het moment dat wij het consult ontvangen zullen wij contact met u opnemen. Als u opgenomen bent in de kliniek proberen wij zo snel mogelijk bij u langs te komen. Komt u op de polikliniek dan maken wij een afspraak met u en proberen deze te koppelen aan een al bestaande afspraak.
Binnen Amsterdam UMC, locatie AMC zijn wij bereikbaar via telefoonnummer 020-5669111 op het seinnummer 25867. Wij zijn van maandag tot en met vrijdag van 9.00 uur tot 17.00 uur te bereiken.
Wij zijn als palliatief supportteam binnen het Amsterdam UMC, locatie AMC en daarbuiten te bereiken voor vragen/ advies omtrent de palliatieve zorg en behandelingen. Als palliatief supportteam vormen wij samen met locatie VUmc onderdeel van het Expertisecentrum Palliatieve Zorg (EPZ). Het EPZ is een samenwerkingsverband van afdelingen en onderzoeksinstituten van het Amsterdams Universitair Medisch Centrum, betrokken bij palliatieve zorg en beslissingen rondom het levenseinde. Patiëntenzorg, onderwijs, onderzoek en maatschappelijke dienstverlening vormen de pijlers van het EPZ.
Voor intercollegiaal overleg zijn wij te bereiken via het telefoonnummer 020-5669111 op seinnummer 25868. Wij zijn van maandag tot en met vrijdag van 9.00 uur tot 17.00 uur te bereiken.
Het Palliatief Supportteam van Amsterdam UMC locatie VUmc
Voor opgenomen patiënten van alle specialismen met een levensbedreigende, vaak al langdurige ziekte is een multidisciplinair team beschikbaar voor het verlenen van consultatie bij complexe problemen. Het Palliatief Supportteam heeft als doel het optimaliseren van palliatieve zorg door ondersteuning te bieden aan artsen en verpleegkundigen in het behandelen van en zorgen voor deze patiënten. Begeleiding en ondersteuning is er ook voor de patiënten en hun naasten in het omgaan met het ernstig ziek zijn en het in kaart brengen van specifieke wensen en behoeften hierin. Het Palliatief Supportteam kan na ontslag telefonisch contact houden met patiënten en naasten en zo nodig met de poliklinisch hoofdbehandelaar en huisarts. Patiënten kunnen in contact komen met het Palliatief Supportteam via hun behandelend arts.
In het Palliatief Supportteam werken vele disciplines samen. Op vrijdag is er een multidisciplinaire patiëntenbespreking, die gezamenlijk plaatsvindt vanuit beide locaties van Amsterdam UMC. Daarnaast is er wekelijks een multidisciplinair teamoverleg op iedere locatie afzonderlijk. Bij deze MDO’s kan de consultaanvrager aanwezig zijn.
Het team is 24 uur per dag, 7 dagen in de week bereikbaar voor vragen en advies over:
- Pijnbehandeling
- Behandeling van andere symptomen
- Problemen in de laatste levensfase
- Advance care planning m.b.t. het levenseinde
- Waarborgen van continuïteit van zorg na ontslag
- Psychosociale en spirituele zorg
- Meedenken bij dilemma’s
Unit palliatieve zorg
Op de verpleegafdeling Medische oncologie, locatie VUmc zijn vier 1-persoonkamers speciaal ingericht voor de behandeling van patiënten met ongeneeslijke kanker en bij wie sprake is van complexe problemen. Een multidisciplinaire benadering van één of meer klachten of symptomen zorgt voor gerichte multidimensionele behandeling en een zo kort mogelijke opnameduur. Daarbij is er aandacht voor het vervolg na ontslag en de mogelijkheid voor het inzetten van ondersteuning in de thuissituatie. In samenspraak met de patiënt en de naasten wordt verder gekeken naar wensen en behoeften met betrekking tot de toekomst, en wordt een plan gemaakt voor problemen die zich nog voor kunnen doen. Op de unit wordt rekening gehouden met de behoefte van naasten om meer aanwezig te zijn, en bestaat de mogelijkheid om te blijven slapen op de kamer. Ook is er op de kamer een eigen koelkastje en een relaxstoel. Opname is in principe kortdurend. Na de opname gaat de patiënt naar huis of naar een gespecialiseerde instelling (hospice, bijna-thuis-huis of unit palliatieve zorg in een zorgcentrum).
Koppelbed
In Amsterdam UMC, locatie VUmc, kunnen een stervende patiënt en naaste 24 uur per dag samen zijn. Stichting Roparun, een vrijwilligersorganisatie die jaarlijks geld ophaalt met een estafetterun van Parijs naar Rome, heeft twee koppelbedden gedoneerd. Een koppelbed is een logeerbed dat aan een ziekenhuisbed kan worden gekoppeld, waardoor je een volwaardig tweepersoonsbed krijgt.
Samenwerking Kuria
Amsterdam UMC heeft een samenwerkingsovereenkomst met hospice Kuria. In hospice Kuria worden patiënten met een levensverwachting van minder dan 3 maanden verzorgd en begeleid door een eigen multidisciplinair team. Anesthesiologen van Amsterdam UMC zijn lid van dit team en bieden (medische) zorg in Kuria. Verpleegkundig specialisten van hospice Kuria maken andersom deel uit van het Palliatief Supportteam in Amsterdam UMC. Ook is Kuria partner van het EPZ en participeert als academische werkplaats in de drie academische pijlers patiëntenzorg, onderwijs en onderzoek.
Het Expertisecentrum Palliatieve Zorg Amsterdam UMC
Het Palliatief Supportteam van Amsterdam UMC is onderdeel van het Expertisecentrum Palliatieve Zorg Amsterdam UMC (EPZ). Het Expertisecentrum Palliatieve Zorg Amsterdam UMC (EPZ) is een samenwerkingsverband waar in principe iedereen binnen het Amsterdam UMC die (ook) werkzaam is in de palliatieve zorg deel van uitmaakt. Dit betreft mensen van veel verschillende afdelingen. Naast deze interne partners zijn er ook een tweetal externe partners: hospice Kuria en het NIVEL. Het EPZ richt zich op de drie academische pijlers patiëntenzorg, onderwijs en onderzoek. Over de zorg vindt u hierboven informatie. Hieronder wordt nog ingegaan op onderwijs en onderzoek.
Onderwijs EPZ
Het EPZ is zeer actief op het gebied van na- en bijscholing (en postacademisch) onderwijs over palliatieve zorg. Samen met VUmc-academie ontwikkelen we het scholingsprogramma ‘Palliatieve Zorg’. Dit omvat basiscursussen palliatieve zorg voor verpleegkundigen en verzorgenden, maar ook kortere cursussen op specifieke onderwerpen. VUmc-academie is ook trekker van een groot landelijk Onderwijsproject getiteld Optimalisering Onderwijs Palliatieve Zorg (O2PZ). De werkgroep Scholing Zingeving geeft scholing over de spirituele dimensie in de palliatieve zorg. Amsterdam UMC, locatie AMC verzorgt de kaderopleiding palliatieve zorg.
Als onderdeel van de Minor ‘comprehensive care and anatomy’ verzorgt het EPZ een leerlijn ‘palliatieve zorg’ voor geneeskunde studenten.
Onderzoek EPZ
Verschillende afdelingen die verbonden zijn aan het Expertisecentrum Palliatieve Zorg doen onderzoek naar (aspecten van) palliatieve zorg. Onderzoek vindt plaats vanuit beide locaties van Amsterdam UMC en Hospice Kuria. Dit kan onderzoek zijn gericht op de zorg in Amsterdam UMC, maar ook in andere settingen zoals verpleeghuizen of huisartsenpraktijken. Dit levert mooie resultaten op, zoals
- de e-learning over palliatieve zorg aan migranten.
- de keuzehulp en training over behandelbeleid na een ernstige beroerte.
Het EPZ is verbonden aan Consortium Palliatieve Zorg Noord-Holland en Flevoland. Het Consortium is een samenwerkingsverband waarin organisaties vanuit de praktijk, onderwijs en onderzoek samen optrekken om de palliatieve zorg in Noord-Holland en Flevoland te verbeteren.
De projecten waarin EPZ-onderzoekers samenwerken met andere leden van het Consortium zijn hier te vinden.
Producten (zoals scholingen, handleidingen of instrumenten) die in het Consortium ontwikkeld zijn, zijn hier te vinden.
Overige activiteiten van het EPZ
Naast activiteiten specifiek gericht op zorg, scholing en onderzoek, onderneemt het EPZ ook een aantal activiteiten waarin deze drie thema’s samen komen.
Kennisspel Palliatieve Zorg
In 2018 won het Expertisecentrum Palliatieve Zorg van het Leids Universitair Medisch Centrum de Jaarprijs palliatieve Zorg Impact met ‘Kennisspel Palliatieve Zorg’. Het EPZ van het Amsterdam UMC heeft het initiatief genomen om dit spel breder te verspreiden. Het spel kan gebruikt worden om op een speelse en interactieve wijze kennis over de vele aspecten van palliatieve zorg bij zorgverleners te vergroten. Het spel kan ingezet worden bij diverse onderwijsmomenten.
Het spel kan worden gespeeld met 5-6 deelnemers of met maximaal 4 groepjes van 2-3 deelnemers. Een consulent palliatieve zorg heeft de leiding en kan een antwoord toelichten en of aanvullende informatie geven. Een klinische les of teamoverleg is bijvoorbeeld een prima gelegenheid om het spel in te zetten en zo de kennis over palliatieve zorg te toetsen.
Er zijn twee versies van het spel beschikbaar:
- Een versie voor artsen, arts-assistenten en verpleegkundigen.
- Een versie voor verzorgenden.
Bestellen
Voor € 63,- kunt u in het bezit komen van een compleet spel (groot speelbord, vragenset, pionnen, wiggen, een dobbelsteen en een speluitleg). Geïnteresseerd in één of meer spellen? Stuur een e-mail naar i.jagerman@amsterdamumc.nl. Vermeld daarbij duidelijk in welke versie (voor artsen, arts-assistenten en verpleegkundigen of voor verzorgenden) u geïnteresseerd bent.
Amsterdam Symposium Palliatieve Zorg
Sinds 2011 organiseert het EPZ elk jaar het 'Amsterdam Symposium Palliatieve Zorg'. Het eerstvolgende symposium vindt plaats op 1 februari 2024. Het thema is ‘Verbinding met het sociale domein; kansen voor het optimaliseren van palliatieve zorg’. De hoofdspreker is Audrey Roulston, professor social work in Palliative care bij de Queens University in Belfast en co-chair van de EAPC Social Work Task Force. Hier vind u meer informatie over het programma en inschrijving.
Nieuwsbrief
Wilt u op de hoogte blijven van de activiteiten van het EPZ? Schrijf u hier in voor de nieuwsbrief.
Jaarprijzen
EPZ kent twee jaarprijzen Palliatieve Zorg die uitgereikt worden tijdens het jaarlijkse Amsterdam Symposium Palliatieve Zorg. De ‘Jaarprijs Palliatieve Zorg Onderzoek’ is voor het beste Nederlandse wetenschappelijke artikel op het gebied van palliatieve zorg en levenseindezorg. De ‘Jaarprijs Palliatieve Zorg Impact’ is voor het product/instrument dat naar de mening van de jury de grootste potentie heeft om de kwaliteit van palliatieve zorg te verbeteren.
Winnaars Jaarprijs Onderzoek
De Jaarprijs Palliatieve Zorg Onderzoek wordt uitgereikt voor het beste wetenschappelijke artikel over palliatieve zorg in Nederland. De jury wordt gevormd door de leden van de werkgroep onderzoek van stichting PALZON.
2023: Amber Spijkers. How doctors manage conflicts with families of critically ill patients during conversations about end-of-life decisions in neonatal, pediatric, and adult intensive care. Intensive Care Med. 2022: 910-922. doi: 10.1007/s00134-022-06771-5.
2022: Jet van Esch. Effect of Prophylactic Subcutaneous Scopolamine Butylbromide on Death Rattle in Patients at the End of Life. JAMA. 2021; 326(13): 1268-1276. doi:10.1001/jama.2021.14785.
2020: Cindy van den Berg – Verberkt. Effect of Sustained-Release Morphine for Refractory Breathlessness in Chronic Obstructive Pulmonary Disease on Health Status A Randomized Clinical Trial. JAMA Intern Med. 2020 Oct 1;180(10):1306-1314. doi: 10.1001/jamainternmed.2020.3134.
2019: Carmen Houben. Cluster-randomised trial of a nurse-led advance care planning session in patients with COPD and their loved ones. Thorax. 2019 Apr;74(4):328-336. doi: 10.1136/thoraxjnl-2018-211943.
2018: Anouk Overbeek. Advance Care Planning in Frail Older Adults: A Cluster Randomized Controlled Trial. J Am Geriatr Soc. 2018 Jul;66(6):1089-1095. doi: 10.1111/jgs.15333.
2017: Marjoleine Pieper. Effects on pain of a stepwise multidisciplinary intervention (STA OP!) that targets pain and behavior in advanced dementia: A cluster randomized controlled trial. Palliat Med. 2018 Mar;32(3):682-692. doi: 10.1177/0269216316689237.
2016: Johan Haumann. Methadone is superior to fentanyl in in treating neuropathic pain in patients with head-and-neck cancer. Eur J Cancer. 2016 Sep;65:121-9. doi: 10.1016/j.ejca.2016.06.025
2015: Simone Hendriks. From Admission to Death: Prevalence and Course of Pain, Agitation, and Shortness of Breath, and Treatment of These Symptoms in Nursing Home Residents With Dementia. J Am Med Dir Assoc.2015 Jun 1;16(6):475-81. doi: 10.1016/j.jamda.2014.12.016.
2014: Mariska Oosterveld. Can personal dignity be assessed by others? A survey study comparing nursing home residents’ with family members’, nurses’ and physicians’ answers on the MIDAM-LTC. Int J Nurs Stud. 2015 Feb;52(2):555-67. doi: 10.1016/j.ijnurstu.2014.06.007.
2013: Johan de Raaf. Systematic Monitoring and treatment of physical symptoms to alleviate fatigue in patients with advanced cancer: A randomized controlled trial. J Clin Oncol. 2013 Feb 20;31(6):716-23. doi: 10.1200/JCO.2012.44.4216.
In 2011 en 2012 was de Jaarprijs Onderzoek alleen open gesteld voor onderzoekers van het VU medisch centrum en werd deze uitgereikt tijdens de Kerst- of Nieuwjaarsborrel van het EPZ VUmc, deze zijn niet in de lijst opgenomen.
Winnaars Jaarprijs Impact
De Jaarprijs Palliatieve Zorg Impact wordt uitgereikt aan het product of instrument dat naar de mening van de jury de grootste potentie heeft om de palliatieve zorg te verbeteren.
2023: Toolbox Passende palliatieve zorg bij COPD van Long Alliantie Nederland
2022: Toolkit Proactieve palliatieve zorg in de GGZ van Amsterdam UMC, Hogeschool Inholland en Nivel
2020: De hospice care unit van het UMCG
2019: De digitale leerwerkplaats ‘Zingeving in de palliatieve zorg’ van het consortium palliatieve zorg (Ligare/ UMC Groningen).
2018: Triviant Palliatieve Zorg (AMC-LUMC)
2017: Palliatieve zorg voor mensen die dak- of thuisloos zijn. Een praktische handreiking. (NIVEL)
2016: De Verhalencirkel (Bureau Kwiek)
2015: Werkboek ‘Wat wil ik? Als ik niet meer beter word…..?’ voor mensen met een verstandelijke beperking (NIVEL)